ارزیابی و تحلیل روند تغییرات سیمای سرزمین در فضاهای سبز شهری تهران

نوع مقاله : علمی

نویسندگان

1 استادیار گروه محیط‌زیست، دانشکده فنی و مهندسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود

2 استادیار گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ‌ایران

چکیده

هدف از انجام این مطالعه، شناخت ساختار سرزمین و شناسایی معضلات ساختاری اراضی طبیعی در هر مناطق شهری تهران می‌باشد. شناخت ساختار سیمای سرزمین که در نتیجه کارکردها و فرایندهایی همچون اقلیم، زمین­شناسی، اختلالات طبیعی و مصنوعی به وجود آمده است، از طریق تشریح ترکیب و توزیع لکه و کریدورها میسر می‌گردد. در این پژوهش با استفاده از نقشه‌های پوشش اراضی حاصل از تصاویر ماهواره‌ای لندست در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۱8، به بررسی وضعیت عناصر ساختاری شهر تهران پرداخته شده است. بدین­منظور متریک‌هایCAP ،PD ، MPS و MNND که در تفسیر ترکیب و توزیع فضایی عناصر ساختاری در سیمای سرزمین اهمیت دارند با نرم‌افزار Fragstats در دو دوره زمانی مذکور محاسبه شده‌اند. پس از محاسبه متریک‌ها، شاخص‌های مهمی مانند میزان حضور، پایداری و پیوستگی ارزیابی شدند. نتایج بیانگر آن می­باشد که نسبت مساحت لکه‌های سبز در سطح کل تهران، در دوره زمانی مورد بررسی افزایش یافته است که تغییری مثبت تلقی می‌شود، اما روند تغییرات سایر متریک‌ها، روندی منفی داشته است. با توجه به افزایش تعداد لکه‌های سبز و باز همراه با اندازه کاهش لکه‌ها به نظر می‌رسد روند تغییرات با خرد شدن پهنه‌های طبیعی، کاهش ارتباط نسبی و پیوستگی بین لکه‌ها همراه بوده است. با وجود آنکه به نظر می‌رسد کاهش فاصله بین لکه‌ها روند مثبتی داشته است و در اکثر مناطق کاهش یافته است، اما با مقایسه با روند تغییرات متریک‌های دیگر مانند میانگین اندازه و تعداد لکه‌ها (کاهش MPS و افزایش PD) می‌توان نتیجه گرفت که این کاهش فاصله به دلیل خرد شدن لکه‌ها اتفاق افتاده است.
 

کلیدواژه‌ها